Trong bài viết này, mình sẽ giới thiệu đến bạn một số phương pháp làm sạch coppha nhôm thường được áp dụng. Đó là thủ công (power tool), hóa chất, hạt mài (cát, xỉ đồng, bi sắt, các hạt kim loại khác) và nước.
Phương pháp thủ công
Sử dụng chải sắt, giấy nhám, búa gõ, sủi … Hoặc dùng thiết bị bàn mài.
Ưu điểm giá rẻ, tiết kiệm chi phí.
Tuy nhiên, với khối lượng lớn sẽ tốn nhiều công sức và thời gian thi công, không loại bỏ sạch mảng bê tông cũng như rỉ sét, bề măt coppha nhôm không bằng phẳng.
Do vậy đây có thể là giải pháp tạm thời tại công trường hoặc công tác chuẩn bị cho phương án vệ sinh coppha nhôm khác.
Vệ sinh coppha nhôm bằng hóa chất
Sử dụng dung dịch nước axit dạng mạnh để loại bỏ lớp bê tông, vữa xây dựng đóng cứng trên bề mặt coppha nhôm. Có thể dùng trực tiếp bằng cách lăn lên bề mặt ván khuôn hoặc hòa tan với nước trong bồn ngâm.
Axit phản ứng hóa học với các oxit canxi và cacbonat canxi có trong thành phần cặn bê tông bám chắc, nó phân hủy và hòa tan cặn tích tụ tạo ra khí carbon dioxide và muối tan, dễ dàng loại bỏ bằng nước.
Ưu điểm
- Hóa chất động mạnh làm sủi tan cặn bê tông mảng bám chỉ trong một thời gian ngắn.
- Ngăn chặn thiệt hại hư tổn và tốn kém do việc sử dụng các phương pháp đập bằng búa, mài hoặc phun cát.
- Tẩy được lượng cốp pha bẩn với các kích thước , hình dạng lớn và nhỏ khác nhau.
Nhược điểm
- Độc hại, ảnh hưởng đến sức khỏe con người
- Gây ô nhiễm môi trường
- Tính bào mòn cao dễ gây hư hại coppha nhôm
Phương pháp dùng hóa chất để làm sạch coppha nhôm không được sử dụng phổ biến hiện nay. Ngoại trừ các đơn vị lớn, họ trang bị hệ thống xử lý hiện đại, đảm bảo tính an toàn và không ảnh hưởng môi trường cũng như sức khỏe người lao động.
Vệ sinh coppha nhôm bằng máy phun áp lực cao
Có thể bạn đã từng nhìn thấy dùng vòi phun áp lực để rửa xe, vệ sinh vật dụng, mặt bằng,…và cũng biết qua nguyên lý hoạt động của nó. Ở đây, vệ sinh coppha nhôm cũng có thể dùng phương pháp tương tự. Dĩ nhiên sẽ có loại máy chuyên dụng.
Máy phun cát
Khí nén đẩy cát ra khỏi súng phun qua vòi phun với một áp lực rất lớn, có tác dụng làm sạch hoặc chà nhám các vật phẩm mà nó va đập vào.
Đối với loại máy này, chỉ dùng các loại cát có trọng lượng nhẹ như nhôm oxide, hạt thủy tinh … hoặc cát xây dựng khô ráo đã lọc bỏ sỏi và tạp chất có kích thước hạt khoảng từ 0,3 đến 1,5 mm (12 – 60 mils).
Phun cát khô
- Ưu điểm : Hiệu quả cao, chi phí thấp
- Nhược điểm : Nhiều bụi bẩn gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động, có thể gây hư hỏng bề mặt coppha nhôm
Phun cát ướt
Nguyên lý vận hành của thiết bị phun cát ướt là khi vận hành bơm nước áp lực cao, sau đó mở van cấp khí nén vào máy phun cát. Lúc này đầu phun sẽ bắn ra gồm cả cát và nước.
Mặc dù năng suất làm sạch của phương pháp phun cát ướt chỉ bằng 80% phương pháp phun cát khô, nhưng ưu điểm lớn nhất mà phương pháp này mang lại là đảm bảo được môi trường làm việc cho người lao động.
Máy phun bi công nghiệp
Là phương pháp bóc vật liệu khi dòng khí khô mang hạt mài với vận tốc cao tác động lên chi tiết. Sự va đập của các phần tử hạt mài vào bề mặt chi tiết gia công tạo thành một lực tập trung đủ lớn, gây nên một vết nứt nhỏ và dòng khí mang cả hạt mài và mẩu vật liệu nứt (mòn) đi ra xa.
Năng suất bóc làm sạch chủ yếu phụ thuộc vào tốc độ dòng hạt mài và kích thước hạt mài. Hạt mài có độ hạt lớn sẽ bóc với tốc độ cao hơn. Trong công nghệ gia công làm sạch bề mặt bằng dòng hạt mài chủ yếu là hạt nix, theo công nghệ mài khô, với thành phần nhiều kim loại nặng như sắt, chì, crôm, sơn cũ có kích thước vòa khoảng 0.2 đến 1.2mm.
Ưu điểm
- Buồng phun kín, không gây nguy hiểm cho người lao động
- Đầu tư ban đầu thấp, ở đây bao gồm cả chi phí đầu tư cho thiết bị phun cát hạt mài (thường chỉ vài chục đến vài trăm triệu đồng), chi phí cho vật liệu làm sạch như hạt mài, bi sắt rẻ và sẵn có.
- Năng suất cao do hạt mài có cạnh sắc, cứng nên năng suất của phương pháp này thường cao hơn các phương pháp khác khoảng 1,5 lần.
- Bề mặt sau khi làm sạch đạt tiêu chuẩn cao về độ sạch.
Nhược điểm
- Thải ra ngoài môi trường những tác nhân gây ô nhiễm có thể gây nhiễm độc chì, các bệnh về thần kinh và hô hấp nghiêm trọng.
- Xử lý chất thải gặp rất nhiều khó khăn, tốn kém, còn nếu chôn vào đất, các chất độc hại lẫn trong hạt chất thải sẽ ngấm vào nước gây ô nhiễm và ngộ độc rất lớn.
Bắn nước siêu cao áp
Hiện nay, trên thế giới nhiều nước đã nghiên cứu và áp dụng thành công phương pháp làm sạch bề mặt làm sạch bề mặt kim loại bằng phương pháp phun nước áp lực cao (UHP). Nó cũng được dùng để vệ sinh coppha nhôm.
Sử dụng áp lực 700 – 1700 bar (bar = kg/cm2) (máy bơm trung cao áp) hoặc 1700 – 2800 bar (siêu cao áp) để tẩy mảng bám bê tông và rỉ sét trên bề mặt nhôm.
Ưu điểm
- Nước có mặt ở khắp mọi nơi, chiếm tới 71% diện tích bề mặt trái đất, dễ khai thác.
- Thân thiện với môi trường, không độc hại, lượng chất thải nhỏ nên giảm tối đa chi phí xử lý chất thải.
- Không có bụi nên không làm ảnh hưởng đến môi trường, thiết bị máy móc xung quanh
- Mài mòn kém, không phá võ cấu trúc bề mặt nhôm
- Dễ sử dụng ở những không gian kín, hẹp
- Rửa trôi tất cả các hạt bụi trong các hốc lõm và rỉ trên mặt coppha, do đó loại bỏ được nguyên nhân gây ăn mòn từ trong ra.
- Ngoài ra, sử dụng hệ thống UHP sẽ loại bỏ được chi phí mua hạt nix/cát, chi phí vận chuyển đến, vận chuyển đi khỏi drydock, không phải lặp đi lặp lại việc nạp cát/nix vào thiết bị.
Nhược điểm
- Đầu tư thiết bị ban đầu UHP cao
- Bề mặt nhôm bị ẩm ướt sau khi làm sạch
- Tạo ra phản lực có thể gây mất an toàn lao động cho công nhân sử dụng
- Phải xử lý nước thải phát sinh sau quá trình làm sạch.
Tóm lại
Trên đây mình đã giới thiệu đến bạn một số phương pháp vệ sinh coppha nhôm trước khi tái sử dụng. Mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng, việc áp dụng phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện công nghệ cũng như các chế tài pháp luật sở tại.
Vệ sinh và phục hồi coppha nhôm còn là công tác thiết yếu đối với các công ty sản xuất và cho thuê coppha nhôm. Các phương án được sử dụng linh hoạt và đồng bộ với dây chuyền công nghiệp hóa.
Nếu cấu kiện nhôm không thể làm sạch và phục hồi thì tái chế là cần thiết. Nhôm cũ sẽ được nung chảy, tinh luyện để đúc tạo phôi nhôm mới.